Geachte fractievoorzitters van Provinciale Staten,

U bent nu bezig met het opstellen van een upgrade of update van het Brabants bestuursprogramma, waarin – naar wij vurig hopen – écht werk gemaakt wordt van de transitie van de landbouw. In de Brabantse Omgevingsvisie is al even terug een duidelijke stip op de horizon gezet. Er is geconstateerd dat landbouw nog te veel een negatieve impact heeft op de kwaliteit van de leefomgeving, de biodiversiteit en het welbevinden van de Brabanders. Bij de uitvoering is gesteld dat “eerst en vooral een verdere beperking van de impact van de primaire landbouw door emissies vanuit de veehouderij en de gevolgen van het gebruik van mest- en gewasbeschermingsmiddelen van belang is”.

In de Nationale Omgevings-visie wordt deze richting glashelder onderschreven: “we gaan naar een duurzaam landbouw- en voedselsysteem, gebaseerd op kringlopen en natuurinclusiviteit”.

In de achterliggende Omgevings-wet wordt in het kader van het voorzorgsbeginsel prioriteit gegeven aan een aanpak aan de bron. Dat betekent ons inziens dat er directe en substantiële saneringsmaatregelen nodig zijn om het platteland weer gezond te maken. Want de laatste jaren is steeds duidelijker geworden dat technologische innovaties ergens bij de bron, die de nadelige effecten van onze intensieve landbouw zouden dempen, in de praktijk vaak niet doen wat ze achter het bureau beloven te doen. De urgentie op het platteland is hoog. Burgers voelen zich in de steek gelaten. Ze voeren actie, dienen zienswijzen in, reclameren, protesteren en procederen. Meestal vergeefs. Overheden en veehouders hebben de wetgeving én het beleid aan hun kant. Burgers hebben het nakijken. We pleiten ervoor dat een nieuw bestuur in Brabant in het nieuwe beleidsprogramma stappen zet om deze visie ook daadwerkelijk waar te maken.

Want Brabant slaat zichzelf vaak op de borst over ons aandeel in de agrarische export. Ons inziens een moordende concurrentieslag waar burgers en uiteindelijk ook boeren de dupe van worden. Dieren, vlees en zuivel gaan de hele wereld over. De grondstoffen daarvoor importeren we voor een groot deel ook vanuit de hele wereld. De emissies en de mest blijven echter hier achter. Dat gaat ten koste van de gezondheid en het welbevinden van omwonenden, hun leefomgeving, de natuur en de biodiversiteit. Wij ondervinden op het platteland aan den lijve hoe het leven op veel plekken aan kwaliteit heeft ingeboet. Wij merken hoe de geïndustrialiseerde landbouw bodem, lucht en water verontreinigt. Rondom intensieve teelten worden omwonenden blootgesteld aan grote doses pesticiden. Wij zien hoe monotone maisvelden, grasfalt en megastallen ons landschap verbroddelen. Wij horen de lentes stiller worden. Wij ruiken de stank van oude én van nieuwe stallen. En wij ademen het fijnstof van de intensieve veehouderij, inclusief alle micro-organismen die daarop hier in Zoönosië meeliften.

Daarom. Maak nu in Brabant het begin. Er zijn al jaren stippen op de horizon gezet.

We hebben geen behoefte aan weer een nieuwe stip,
aan de zoveelste Wageningse visie op landbouw en voedsel.
We pleiten nu voor concrete stappen.
We zullen u de drie belangrijkste influisteren:

1. om te beginnen een standstill, dus een stop op alle uitbreidingen en nieuwe stallen die nog in de pijplijn zitten, inclusief nieuwe aanvragen, want anders wordt het dweilen met de kraan open;
2. vervolgens ook stoppen met surrogaatoplossingen zoals de virtuele stikstofruimte en met het traject van grootschalige mestbewerking op het platteland; blokkeer de zijwaartse sluiproute rond de stalderingsregeling en hou op met het aanmoedigen van technologische innovatie als panacee voor de vermeende genezing van alle chronische kwalen van de agro-industrie;
3. dus: recht de rug en maak een begin met de structurele krimp van de veestapel, te beginnen bij de meest belastende bedrijven in de concentratiegebieden waar de veedruk het hoogst is.

Daar is geen onderzoek voor nodig. Ga je neus maar na. Maar maak er alsjeblieft nu wél werk van.

Geert Verstegen,
voorzitter Brabants Burgerplatform